برقو چیست و کاربرد آن
برای سوراخ‌کردن اشیاء و وسایل به ابزاری مانندمته نیاز داریم. برای صاف و صیقلی‌شدن سوراخهای ایجادشده با مته، ابزاری به نام برقو استفاده‌می‌شود. امروزه خیلی از عملیات‌ها درانتها به برقوکاری نیازدارند تا تمیز و باکیفیت باشند. برقو ابزاری برش‌گردان است. چراکه چند لبه‌برنده دارد که بااستفاده از آن‌ها میتوان سوراخهای ایجادشده را صاف و صیقل‌داد و به اندازه‌واقعی درآورد.
برقو چیست و چه کاربردی دارد؟
کالیبراتور، ریمر یا برقو ابزاری است که جهت انجام پرداخت‌کاری و یا گردکردن و دقیق‌کردن اندازه سوراخهای ایجادشده توسط مته بکار می‌رود. همانطور که می‌دانید سوراخهای ایجادشده توسط مته‌ها صاف و یکدست نمی‌باشد. بنابراین با استفاده از این ابزار میتوان به شکل و اندازه سوراخ مدنظر رسید. برای این منظور از برقو یا ریمر استفاده‌می‌شود.
ریمر نیز مانند مته ابزاری برای برش‌کاری است، با این تفاوت که توان براده‌برداری به مراتب کمتری دارد. ازطرفی میتوان ریمر را در ردیف ابزاردقیق نیز تعریف‌کرد. چراکه برای دستیابی به دقت بالا در ابعاد سوراخ ایجادشده با مته استفاده‌می‌شود.
جنس برقوها معمولا از فولاد و یا فولاد تندبر است. لبه2های برقو را با انواع مختلف آبکاری نموده سپس لبه‌برنده را با ماشین سنگ تیز می‌کنند.
لازم به ذکر است که به عملیات برقوکردن (ایجاد سوراخ منظم و دقیق) برقوکاری گفته‌می‌شود. این عمل توسط ابزار دستی، ماشینی یا بوسیله دریل انجام‌می‌شود. سوراخهای ایجادشده توسط مته دارای تلرنس مشخصی‌نبوده و صاف و صیقلی نیست. بنابراین برای ایجاد سوراخهایی با این مشخصات نیازاست عملیات دیگری روی آن انجام‌شود که برقوکاری نام‌دارد.
انواع برقو
این ابزار ازنظر کارایی به دودسته دستی و ماشینی(کوبنده) تقسیم‌می‌شود.
برقو دستی: برقودستی همانطور که از نام آن مشخص‌است با دست کار می‌کند. انتهای برقودستی بصورت چهارپهلو است که برای قرارگرفتن در داخل دسته‌های مخصوصی مانند قلاویز است. قسمت سر برقو به شکل مخروطی است و برای راحت فرستادن آن به داخل سوراخ است که عملیات برقوکاری به درستی و بادقت انجام‌شود. از آنجایی که برقودستی دقت بالا و دقیقی دارد. برای کاری‌هایی که نیاز به دقت بالایی دارند از برقودستی استفاده‌می‌کنند.
برقوماشینی: برقوماشینی ساختاری متفاوت درمقایسه با برقودستی دارد و برای انجام کارهایی روی ماشین مته و ماشین‌تراش کاربرددارد. استفاده این برقوها در عملیات خشن‌کاری و پرداخت‌کاری است و بیشتر قابل‌استفاده در صنعت هستند.
از انواع دیگر برقو میتوان به: برقو کوبنده گل‌سرخی، پل ماشینی، سوکتی، پوستی، انبساطی، ترکیبی و برقوماشینی جیگ اشاره‌کرد.
برقوها ازنظر ساختمانی به دودسته تقسیم‌می‌شوند:
برقوثابت: این مدل از یک قطعه‌فلز که جنس آن از فولادابزار یا تندبر است تولیدمی‌شود. همچنین برقوثابت با تیغه کاربیدی یکی‌دیگر از انواع برقو است که هرچند کارایی زیادی دارد، اما طراحی آن دقیق‌نیست. این برقو دوبخش عمده دارد که بدنه آن سختی زیادی ندارد و معمولا از فولادکربن‌دار ساخته‌می‌شود.
برقومتغیر: برقو متغیر یکی‌دیگر از مدلهای برقو است که دنباله آن ثابت‌بوده، اما تیغه‌های برش آنرا میتوان تعویض و تغییرداد. این تیغه‌ها بااستفاده از پیچ و مهره روی بدنه بسته‌می‌شود. همچنین تیغه‌ها را میتوان برای اندازه‌های گوناگون تغییرداد. چراکه پس از مدتی کار تیغه‌ها کندشده و برای کارکرد دوباره باید آنرا تعویض‌کرد.
اجزای برقو
برقو از قطعات مختلفی تشکیل شده‌است اما به صورت‌کلی دوبخش عمده دارد که از جمله آن‌ها میتوان به بدنه‌اصلی برقو و دنباله مخروطی یا استوانه‌ای آن اشاره‌کرد.
برای اینکه برقو به داخل برود سوراخ سر آن را مخروطی‌شکل می‌کنند که طول سر پیشرو گفته‌می‌شود. طول سرپیشرو در برقوها می‌تواند تفاوت داشته‌باشد یعنی به مدل آن بستگی دارد. برخی برقوها مخروطی مقاومت و مستحکم‌تر نسبت به دیگری دارند.
درادامه اجزای این ابزار را بصورت جزئی‌تر بررسی خاهیم‌کرد.
هر برقو مبتنی بر چند مشخصه کلیدی از سایرین متمایز می‌شود که عبارتنداز:
1. بدنه (Body) به قسمت انتهای ورودی ریمر به قطعه‌کار تا ابتدای ساقه آن بدنه گفته‌می‌شود.
2.ساق (Shank) بخشی از ریمر که درون دستگاه ماشین ابزار قرارمی‌گیرد، ساق نامیده‌می‌شود.
3. محور (Axis) خط مرکزی فرضی که در طول‌ریمر امتداد پیدامی‌کند را محور می‌گویند.
4. لبه‌برش (Cutting Edge) به قسمتی از برقو که بطورکامل وارد سوراخ قطعه موردنظر می‌شود، لبه‌برش می‌گویند. طول لبه‌برش ریمرهای مختلف بایکدیگر متفاوت‌است.
5. پیلوت (Pilot) قسمتی از بدنه‌ریمر که شکل استوانه‌ای دارد. این بخش در انتهای ورودی ریمر به قطعه‌کار قرارمی‌گیرد و وظیفه حفظ آن در یک راستای مشخص را برعهده دارد.
6. قطر (Diameter) حداکثر قطربرش ریمر که در انتهای ورودی آن به قطعه‌کار درنظرگرفته‌می‌شود را به عنوان قطرآن درنظر می‌گیرند.
7. سطح اریب (Bevel Lead) به منظور تسهیل ورود نوک ریمر به داخل سوراخ، برش‌زاویه‌ای در بخش‌ورودی آن ایجادمی‌شود که سطح اریب نام‌دارد.
8. پشت مخروطی (Back Taper) کاهش قطرریمر به ازای 100میلی‌متر از طول آن از انتهای ورودی به سمت ساقه را پشت مخروطی می‌گویند.
9. صورت (Face) بخشی از سطح‌ریمر که تراشه‌های جداشده از سطح قطعه‌کار با آن برخوردمی‌کنند، صورت برقو است.
10. شیار (Flute) شیارها در سطح‌ریمر برای ایجاد لبه‌برش، براده‌برداری و تسهیل فرآیندرسیدن مایع روان‌کار به لبه‌های‌برش ایجادمی‌شوند.
عواملی که برای انتخاب برقو باید درنظر گرفت:
- نوع فلزی که باید برقوکاری شود (درواقع جنس فلز مهم است). اگر فلز را بتوان به راحتی تراشید برای آن می‌توانید از برقوی مدل‌ثابت استفاده‌کرد. اما بالعکس اگر فلز سخت تراشیده‌شود باید برقی انتخاب‌شود که لبه‌مقاومی داشته‌باشد که بهترین‌انتخاب دراین زمان برقو کاربیدی است.
- مقدار براده‌ای که باید برداشته‌شود (اگر مقدار زیادی براده برداشته‌شود از برقوی خشن و بااستقامت بالا و اگر نیاز به برداشتن مقدارکمی براده باشد از برقوی دستی استفاده‌می‌شود).
- قطروعمق سوراخ باید درنظر گرفته‌شود (برای مانع از ایجاد سروصدای زیاد در برقوکاری، قطر و عمق سوراخ باید درنظر گرفته‌شود).
- دقت و پرداخت‌کاری لازم و به اندازه در انتخاب برقو نیز مهم‌است.
دیدگاهی ثبت نشده است