قلاویز و قلاویز کاری چیست و چه کاربردی دارد
قلاویز
از این ابزار درواقع، جهت دندهنمودن داخل استوانه یا به اصلاح مهرهها استفادهمیشود. این وسیله کاربردی مناسب تراش دندههای پیچ بر روی متریالهایی نظیر چوب و فلز و پلاستیک میباشد. به عملیات تراشیدن با قلاویز، به اصلاح قلاویزکاری گفتهمیشود.
انواع قلاویز
ممکناست دستی یا ماشینی باشد. قلاویزهایدستی را با قلاویزگردان و قلاویزهایماشینی را به وسیله ماشین مته در داخل سوراخی که باید دندهشود میچرخانند.
معمولا دو یا سه مرحلهای هستند که روی بدنهقلاویز به وسیله خط مشخصشدهاند. (یکخط: اولرو، دوخط: دومرو، بدونخط: سومرو یا آخررو).
قلاویزهای ماشینی غالبا تکمرحلهای هستند و از لحاظ شکلدندانه به دونوع مستقیم (جهت قلاویزکاری قطعات با انتهایباز یا همان تهباز) و مارپيچ (جهت قلاویزکاری قطعات با انتهایبسته یا تهبسته) تقسیمبندیمیشوند.
دستی: به صورت مجموعه سهتایی
- قلاویز اولرو یا پیشرو: تقریبا بیش از نیمی از برادهبرداری را انجاممیدهد.
- قلاویز وسطرو یا میانرو: بیشتر برای عمق شیار و دندهها استفادهمیشود.
- قلاویز آخررو یا پسرو: برادهبردارینهایی را انجاممیدهد.
ماشینی: جهت بستن به ماشینتراش یا ماشینمته
- دارای سری دوتایی و یا تکی بوده و جهت بستن به ماشینتراش یا ماشینمته مناسبمیباشد.
- دنبالههای آن به شکل استوانهبلند است و درانتهای آن چهارگوش و یا دوطرف آن دارایزبانه میباشد.
برقی: تولید انتهای تمیز و مرتب به انتهای سوراخهای بسیارعمیق
- مخروطی نیست.
- تنها جهت تولید انتهای تمیز و مرتب به انتهای سوراخهای کور یا سوراخهای بسیارعمیق استفادهمیشود.
دوم: قابلیت ژرفکردن شیارهای بریدهشده
- عمیقکردن شیارهای بریدهشده توسط قلاویز ضربدری در سوراخهای کور.
- فقط برای شش شیاراول، زاویه کاهش کاملاً مشابه مدلمخروطی میباشد.
چپتراش:
قابل استفاده درهنگام ساخت پیچومهره چپگرد.
مخصوص مهرهتراش: جهت تراش پیچهایداخلی کوتاه با سوراخ راه بدر
- به شکل تکی ساختهمیشود.
- جهت تراش پیچهایداخلی کوتاه که سوراخ آنها راه بدر است، استفادهمیشود.
مخروطی: قابلیت ایجادشیار کامل از درونسوراخ
- جهت شروع یک شیار استفادهمیشوند.
- بطورمعمول از قسمتپایین تا بالا به سمت شیارششم از بالا پیش میرود.
- قطر ایجادشده آن با قطر هستهشیار برابرمیباشد.
روش قلاويزكاري
براي روش قلاويزكاري ابتدا كار را به گيرهروميزي محكمببنديد و سعيكنيد قطعهكار كاملا بصورتعمودي قرارگيرد. بعد از بستن كار بطورصحيح در داخلگيره قلاويز شماره 1 را انتخابكرده و انتهاي چهارگوش آن را داخل دستهقلاويز قرارداده و سپس آن را محكمكنيد.
در قلاويزهايكوچك از دستهقلاويز به شکل T فشنگي استفادهمیشود درحالیکه در قلاويزهاي بزرگ، دستهقلاويز متغيراست. که توصیهمیشود در زمان کار با هر دونوع قلاویز، دستهقلاويز را بطورمحكم در دستراست بگیرید. و سر قلاويز را روي سوراخ قطعهكار بطورعمود قراردهيد.
سپس قلاويز را يك دوركامل چرخانده و با فشارپيوسته و يكنواخت، به سمتپايين قلاويز هدايتکنید. باتوقف این عمل میتوانید قلاويز را مشاهدهکنید که بشکل عمودبر سطحكار واردشدهباشد.
در صورتیکه قلاويز عمودبركار و مستقیم باشد، دستهقلاويز را محكم و مستقيم گرفته و منظم و يكنواخت آنرا يك دور ديگر حرکتدهید. حال اگر قلاويز نسبت به كار عمود نيست، باید آنرا از كار خارجكرده و مجددا آن را در كار تنظیمنمایید بطوری که بشکل مستقیم قراربگیرد.
انتخاب مته مناسب براي قلاويزكاري
انتخاب صحيح مته از نظر اندازه، اهمیتزیادی دارد. چراکه قبل از شروع قلاويزكردن، بايد قطعه موردنظر سوراخگردد. قطرسوراخ باید كمتر از قطرقلاويز باشد. در صورتیکه قطرسوراخ كوچك باشد، قلاويز در داخل كارگير كرده و ممکناست آسیبببیند.
چنانچه سایز سوراخ نسبتابزرگ باشد، دندانههاي پيچ در داخلكار كامل نشده و درنتيجه پيچ و مهره بسيارلق میشوند. در زمان قلاويزكاري بايد براي انتخابمته به جدول منبع مراجعهكرده و مته موردنظر را انتخابکرد. در غیراينصورت مته موردنظر يا كوچك يا بزرگ میشود که مشکلات فوقالذکر رخمیدهد.
دسته قلاويزها
به منظور استفاده از قلاویزها باتوجه به موقعيت و مكان انجام قلاويزكاري باید از دستهقلاويز استفادهنمود که میتواند به شکل Tشکل باشد. اين نوع دستهقلاويز از يك پيجومهره ساختهشده و مهره آن داراي شكافهايي است كه ازطریق آن فكها ميتوانند بهم نزديك و يا ازهم دورشوند. بواسطه این نوع دسته، قلاويزها تا اندازهمشخصي مقاوممیشوند و میتوانند به راحتی عمل قلاویزکاری را برعهدهبگیرد.
توصیهمیشود در زمان کار با قلاویز، گردوخاك و گريس را از محیط خارجكرده و نيز پيچومهره آن را روغنکاری نمایید. برای قلاويزکاري در فضایباز، میتوان از يك دستهقلاويز دوطرفه و يا دستهقلاويز Tشكل استفادهکرد.
تفاوت قلاویز و حدیده
- تفاوت اصلی این دو وسیله این است که قلاویز جهت دندهکردن داخل استوانهها استفادهمیگردد. اما حدیده جهت دندهکردن سطوحخارجی مثل لولهاستوانه در گام مشخص.
- قلاویز در قطعه ماده، رزوه مارپیچ ایجادمیکند اما در حدیده روی قطعهنر این عملیات انجاممیگیرد.
- با درنظرگرفتن پیچومهره این تفاوت به وضوح روشنمیشود. قلاویز جهت ایجاد رزوه در جدارهداخلی مهره استفادهمیشود اما حدیده جهت ایجاد رزوه روی سطحخارجی پیچ.
به هنگام رزوهتراشی و قلاویزکاری، باید نکاتزیر را بهکار بست:
- ۱- در هر دور که ابزار بهطرف راست میچرخد نیمدور آن را بهطرف چپ میگردانند تا برادههای جداشده از بین لبههای بُرنده آزادگردد.
- ۲- اِعمال نیرویزیاد باعث شکستن ابزار، خرابشدن قطعهکار و ناصافشدن دندهها میشود.
- ۳- در موقع دندهکردن قطعاتفولادی، بهتراست روغن به ابزار بزنند.
- ۴- برای دندهکردن قطعات آلومینیمی، زدن نفت بهتراست.
- ۵- برای دندهکردن برنج یا چدن، نباید هیچگونه روغن بهکاربرد. (فقط در ابعاد کوچک)
دیدگاهی ثبت نشده است