10 کالا

کولیس

ابزاری است که برای اندازه‌گیری دقیق قطر و طول‌داخلی، خارجی و عمق مورداستفاده قرارمی‌گیرد. این ابزار ابعاد را بادقت‌بالا اندازه‌گیری‌می‌کند. کولیس‌‌ها به سه‌دسته تقسیم‌می‌شوند: کولیس ورنیه یا ساده، ساعتی یا عقربه‌ای و دیجیتال یا رقمی که نوع‌پیشرفته کولیس‌ها می‌باشد.

کولیس
کولیس

دامنه اندازه‌گیری 0 تا15 – 0 تا 20 و 0 تا 30 سانتی‌متر از سایزهای‌پرمصرف می‌باشد. دقت‌اندازه‌گیری معمولا یک‌صدم، دوصدم میلی‌متر یا 0.0005 و 0.001 اینچ است. نحوه‌خواندن آن نیز باتوجه به نوع کولیس متفاوت‌است.

کولیس‌داخلی(Inside calipers)

این نوع از کولیس برای اندازه‌گیری ابعادداخلی اشیا بکارمی‌رود. باتوجه به شکل شاخک‌های‌کوتاه به این منظور استفاده‌می‌شوند.

کولیس‌خارجی(Outside calipers)

این دسته از کولیس‌ها برای اندازه‌گیری ابعادخارجی بکارمی‌روند. به کارگیری این وسیله قابلیت تکرارپذیری و نیز دقت‌بالایی دارد. در اندازه‌گیری ابعادبزرگ همچون قطر یک لوله‌بزرگ بسیارمفید می‌باشد. شاخک‌های‌بلند برای اینکار مناسب‌است.

کولیس‌ورنیر:

این نوع معروفترین نوع کولیسها است. در بیشتر کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها از کولیس‌ورنیر استفاده‌می‌شود. مخترع این کولیس، ریاضی‌دانی به نام کولیس‌ورنیر بوده‌است. وی مقیاس ورنیر را ابداع‌کرد که در این نوع کولیس هم استفاده‌می‌شود.

نوع ورنیر برای اندازه‌گیری قطرداخلی یا خارجی اجسام بسیارمناسب است زیرا دهانه‌های آن به راحتی ثابت‌می‌مانند. بیشتر کولیس‌های ورنیر تا ۳۰ سانتی‌متر را با دقت دوصدم‌میلی‌متر اندازه‌گیری‌می‌کنند. این کولیس‌ها قابلیت اندازه‌گیری قطرداخلی، قطرخارجی، عمق و گام را دارند.

نحوه‌خواندن کولیس‌ورنیر:

پس از تنظیم‌کردن کولیس برای اندازه‌گیری ابتدا مقدار عددصحیح را میخوانیم، آخرین خط از درجه‌بندی روی قسمت ثابت کولیس مقدار عددصحیح را به ما نشان‌می‌دهد.(در مثال زیر 12میلی‌متر) سپس نوبت به مقداراعشاری میرسد، این عدد را باید از روی قسمت متحرک کولیس خواند به این صورتکه از صفر شروع‌کرده و تا اولین‌خط از قسمت‌های ثابت و متحرک که روی‌هم قراربگیرند می‌شماریم و این نیز مقداراعشاری ما خواهدبود. که البته بسته به دقت‌اندازه‌گیری کولیس این مقدار میتواند دوتا دوتا یا 5 تا 5 تا حرکت‌کند در شکل‌زیر به این خاطر که دقت‌اندازه‌گیری کولیس ما 0.02 است این اندازه‌ها دوتادوتا جلورفته و به 0.76 می‌رسد و در آخر اندازه مهره ما 12.76 میلی‌متر است.

کولیس‌عقربه‌ای:

شکل کولیس‌عقربه‌ای بسیارشبیه به کولیس ورنیر است با این تفاوت که به جای درجه‌بندی‌خطی، یک عقربه برای نمایش طول دارد. عقربه با استفاده از یک چرخ‌دنده و یک سطح دندانه‌دار کارمی‌کند. انواع عقربه‌ای این ابزار می‌توانند بین ۱۵ سانتی‌متر تا ۳۰سانتی‌متر را بادقت بین دوصدم میلی‌متر تا یک‌هزارم میلی‌متر اندازه‌گیری‌کنند.

کولیس‌دیجیتال:

آخرین فناوری بکاررفته در ساخت‌کولیس است. نوع دیجیتال شبیه به عقربه‌ای است با این تفاوت که به جای عقربه یک صفحه‌نمایشگر دارد و طول بر روی آن نمایش داده‌می‌شود. کمترین‌دقت این نوع کولیسها درحد یک‌صدم میلی‌متر است و معمولاً ازدیگر انواع آن دقیق‌تر هستند. علاوه‌براین، می‌توانند طول را در واحدهای‌مختلف (متر، اینچ، فوت، …) نمایش‌دهند. یک دکمه‌صفر هم دارند که درهر نقطه‌ای می‌توان عددنمایشگر را صفرکرد. برخی‌از کولیسهای‌دیجیتال به کامپیوتر هم متصل‌می‌شوند تا بتوان اطلاعات را مستقیم به یک فایل‌اکسل انتقال‌داد.

کولیس‌جنی یا پرگاری:

 این نوع کولیس برای خط‌انداختن بر روی چوب یا فلز مورداستفاده قرارمی‌گیرد و قابلیت‌اندازه‌گیری ندارد. بااستفاده از این ابزار می‌توان فواصل را مقایسه‌کرد یا اینکه بخشی از فلز را برای برش مشخص‌نمود.

کولیس‌فنردار:

این نوع کولیس همانند نوع‌پرگاری است ولی برای خط‌انداختن از آن استفاده‌نمی‌شود. با این نوع کولیس می‌توان اندازه‌گیری انجام‌داد ولی باید ازیک خط‌‌کش‌دیگر استفاده‌نمود یعنی‌اینکه خودکولیس درجه‌بندی ندارد. این ابزار می‌تواند بین ۷سانتی‌متر تا ۳۰سانتی‌متر را اندازه‌گیری‌کند. هرچند امروزه از این نوع کمتر استفاده‌می‌شود ولی درصورت داشتن‌مهارت، به خوبی می‌توان از آن بهره‌برد.