رطوبت سنج چوب چیست و کاربرد آن در صنایع چوبی
اگر مشغول انجام پروژه‌های مختلف نظیر مبل‌سازی، نصب کفپوش‌چوبی و … هستید، به رطوبتسنج نیازدارید. چراکه لازم‌است به رطوبت‌چوب توجه‌کنید. اگر می‌خواهید سازه‌های چوبی‌تان بادوام‌تر باشند، باید از چوب بارطوبت مناسب استفاده‌کنید؛ زیرا اگر به میران رطوبت‌چوب دقت‌نکنید ممکن‌است تاثیری‌منفی روی پروژه‌هایتان بگذارد.
رطوبت‌چوب همواره از عوامل مهم و تأثیرگذار در خرید و انتخاب‌چوب در نجاری بوده‌است. رطوبت‌سنجی دقیق چالشی است که دستگاه رطوبتسنج چوب تلاش‌می‌کند آن را از پیش‌رو نجار بردارد.
می‌دانیم در ساخت سازه‌های چوبی و مبلمان، رطوبت‌چوب از مواردمؤثر انتخاب‌چوب است. چراکه برای چنین سازه‌هایی نیاز به چوب خشک‌شده داریم. چوب خشک سرمایه یک نجار یا تولیدکننده لوازم‌چوبی است. خشک‌کردن چوب شامل فرایندی است که چوب به‌صورت طبیعی یا مصنوعی بخشی از رطوبت خودرا ازدست می‌دهد.
اندازه‌گیری میزان رطوبت‌چوب:
از روش‌های قدیمی بررسی رطوبت‌چوب و الوار، ضربه‌زدن به آن با یک جسم‌سنگین مانند چکش بوده‌است که نجار باتوجه به جنس‌چوب و صدایی که از آن می‌شنود به میزان تقریبی رطوبت آن پی‌می‌برد. این روش کاملاً تجربه‌محور بوده و باتوجه به جنس‌چوب متفاوت است.
امروزه استفاده از دستگاه‌های کوچک رطوبتسنج برای پی‌بردن به میزان رطوبت‌کار آسانی شده‌است. دستگاه‌های کوچک و جیبی رطوبتسنج به‌راحتی میزان رطوبت‌چوب را مشخص‌می‌کنند.
رطوبتسنج
یکی از دلایل اصلی تاب‌برداشتن کابینت‌ها، فرو رفتگی و برآمدگی کفپوش‌های چوبی، تخریب ابزارچوبی، کج‌ومعوج شدن میزهای ناهارخوری و … این‌است که چوب مورداستفاده در آنها رطوبت‌مناسبی ندارد. برای اینکه با چنین مشکلاتی مواجه‌نشوید، بهتراست ابتدا چوب را خشک‌کرده و درحین این فرآیند از رطوبتسنج مناسب استفاده‌کنید.
این ابزار انواع‌مختلفی دارد که بعضی از آنها دارای ویژگی‌های بسیارمتفاوتی هستند. در واقع تنوع این ابزار به اندازه‌ای زیاداست که گاهی ممکن‌است در انتخاب رطوبتسنج مناسب پروژه‌تان دچارمشکل شوید. بعضی از انواع رطوبتسنج چوب با دقت‌بالایی کارمی‌کنند و خوانش دقیقی را به کاربر ارائه‌می‌دهند تا بتواند تصمیم‌های هوشمندانه‌ای را درمورد زمان و نحوه‌استفاده ازچوب بگیرد.
دستگاه‌های رطوبتسنج صنعتی از نوع سنجش‌گرهای رطوبت جامدات هستند. به‌صورت کلی دونوع رطوبتسنج چوب وجوددارد؛ رطوبت‌سنجی مخرب و غیرمخرب.
در انواع مخرب معمولاً سوزن‌های میخ‌مانندی که پراپ نامیده‌می‌شود در عمق‌چوب (معمولاً ۵ تا ۲۵میلی‌متر) نفوذ داده‌می‌شود و اندازه‌گیری انجام خواهدشد.
در انواع غیرمخرب اثری از سوزن و پراپ نیست و سنجش میزان‌رطوبت از روش‌هایی مانند آلتراسونیک (نوعی امواج صوتی) و دی‌الکتریک انجام‌می‌شود.
انواع رطوبتسنج
رطوبتسنج الکتریکی (اتوماتیک)
رطوبتسنج الکتریکی مقدار رطوبت‌موجود در قطعات چوبی را به‌طور غیرمستقیم و با اندازه‌گیری خواص‌الکتریکی چوب اندازه‌گیری‌می‌کند. میزان رطوبت‌چوب را می‌توان از طریق روش‌های‌گوناگون اندازه‌گیری‌کرد.
پیش از مرسوم‌شدن نوع الکتریکی، روش آزمایشگاهی سنجش‌رطوبت بیشترین میزان‌کاربرد را داشت. در روش آزمایشگاهی سنجش رطوبت‌چوب که بیشترین میزان‌دقت را دارد ابتدا وزن نمونه‌ای از چوب اندازه‌گیری‌می‌شود.
سپس این نمونه به مدت ۲۴ساعت چوب داخل یک آون با درجه‌حرارت ۳ ± ۱۰۳ سانتی‌گراد قرارگرفته و مجدداً وزن آن به‌دقت اندازه‌گیری می‌شود. درنهایت با استفاده از فرمول درصدرطوبت، میزان رطوبت‌چوب محاسبه‌می‌شود.
با ساخته‌شدن رطوبتسنجهای الکتریکی، فرآیند سنجش‌رطوبت به صورت اتوماتیک و درکمترین زمان‌ممکن انجام‌می‌شود. به همین‌دلیل، رطوبتسنج الکتریکی با نام رطوبتسنج اتوماتیک هم شناخته‌می‌شود.
این نوع رطوبت سنج مقدار رطوبت‌موجود در چوب را به روشی سریع و دقیق اندازه‌گیری کرده و چندین محاسبه را در یک عملیات‌واحد انجام‌می‌دهد. همچنین حافظه آن دائمی‌بوده و ذخیره‌سازی، پردازش و به اشتراک‌گذاری داده‌ها با استفاده از آن به آسانی انجام‌می‌شود. این رطوبتسنجهای چندمنظوره دارای قابلیت‌اندازه‌گیری رطوبت‌سطح و داخل چوب بوده و در انواع سوزنی و بدون‌سوزن در بازار عرضه‌می‌شوند.
رطوبتسنج سوزنی
این ابزار با نام‌های رطوبتسنج نفوذی یا تخریبی نیز شناخته‌می‌شوند. رطوبتسنج سوزنی دو سوزن فلزی دارد و برای اندازه‌گیری رطوبت لازم‌است به‌طور فیزیکی به سطح‌چوب نفوذکند. نحوه‌کار آن نیز به اینصورت است که در آن از فناوری مقاومت‌الکتریکی استفاده‌می‌شود. دو سوزن یا پین این نوع رطوبت سنج واردچوب شده و جریان‌الکتریکی بین دوپین برقرارمی‌شود. مقدار مقاومت هنگام‌حرکت جریان بین پین‌ها، وضعیت رطوبت‌چوب را نشان‌می‌دهد.
به دلیل اینکه آب رسانای جریان‌الکتریکی است، هرچقدر چوب مرطوب‌تر باشد، مقاومت کمتری دربرابر جریان دارد و هرچقدر خشک‌تر باشد، مقاومت‌الکتریکی آن بیشتراست. دقت رطوبتسنج سوزنی تحت‌تاثیر تغییرات ترکیب‌شیمیایی طبیعی گونه‌های مختلف چوب قرارمی‌گیرد. دانسیته‌چوب بر جریان‌الکتریکی تاثیری ندارد؛ اما می‌تواند در فرورفتن صحیح پین‌ها یا سوزن‌های ابزار در چوب اختلال ایجادکند.
رطوبتسنج بدون سوزن
در انواع رطوبتسنج بدون سوزن از یک پد حسگر استفاده‌می‌شود که در تماس با سطح‌چوب کارمی‌کند، اما به‌طور فیزیکی سطح را نمی‌شکند، در آن فرونمی‌رود و به آن آسیب‌نمی‌زند. معمولا رطوبتسنجهای بدون سوزن می‌توانند رطوبت‌چوب را درمحدوده ضخامت حدود ۰.۶ تا ۲ سانتی‌متر اندازه‌گیری‌کنند. نحوه‌کار رطوبتسنجهای بدون سوزن به اینصورت است که با فناوری امواج‌الکترومغناطیسی و با قرارگرفتن پدهای حسگری بر روی سطح‌چوب کارمی‌کنند.
در این ابزار، امواج‌الکتریکی با فرکانس الکترومغناطیسی مشخصی ارسال‌شده و یک میدان‌الکترومغناطیسی درناحیه زیرپد حسگر ایجادمی‌شود. امواجی که حسگر در میدان‌الکترومغناطیسی ارسال‌می‌کند، موجب برانگیختگی امواج‌برگشتی قابل‌تشخیص توسط حسگر می‌شوند. تغییر داده‌های حرکت‌موج با درصدرطوبت رابطه‌مستقیم دارد و خوانش‌های دقیقی را ارائه‌می‌دهد. رطوبت‌‌سنج‌هایی که از این نوع فناوری استفاده‌می‌کنند، «رطوبتسنج بدون سوزن و بدون تخریب» نامیده‌می‌شوند؛ زیرا سوزنی ندارند که چوب را تخریب‌کند و به قطعات‌چوبی آسیب‌نمی‌زنند.
روش‌کار رطوبتسنج الکتریکی
رطوبتسنج الکتریکی از طریق دو عدد پراپ جریانی‌الکتریکی را واردچوب می‌کند و این جران در دوسر پراپ ولتاژ بسیارکمی را ایجادمی‌کند. دستگاه بامحاسبه این مقادیر میزان مقاومت‌الکتریکی چوب در آن ناحیه را اندازه‌گیری‌می‌کند. واضح‌هست که هرچه چوب مرطوب‌تر باشد میزان مقاومت الکتریکی کمتر و در نتیجه رطوبت نشان‌داده‌شده بیشتر خواهدبود.
معایب رطوبت سنج الکتریکی
نوع چوب و منطقه جغرافیایی که در آن رشدمی‌کند درمیزان نشان داده‌شده توسط دستگاه مؤثراست. مثلاً چوب صنوبر خطای ۱.۵درصدی و چوب تبریزی خطای ۳ درصدی را نشان‌می‌دهد. علت آن نابرابری پراکندگی یون‌های موادغذایی درچوب است.
چگالی چوب نیز در این اندازه‌برداری مؤثراست و در چوب‌های با چگالی بالا (مانند بلوط و آزاد) خطای‌بیشتری دیده‌می‌شود. همچنین دمای‌محیط نیز در میزان‌خطا مؤثراست. این دستگاه‌ها تا دمای ۳۰درجه سانتی‌گراد دقت‌اندازه‌گیری ۱.۵درصد خطادارد. همچنین باید افزود رطوبتسنج الکتریکی در رطوبت‌های بیش از ۳۰درصد و کمتر از ۱.۵درصد عملکرددقیقی ندارد.
رطوبتسنج التراسونیک
انواع و اقسام رطوبتسنجهای دستی برای اندازه‌گیری مقدار رطوبت‌چوب و مصالح ساختمانی و در کاربردهایی نظیر کنترل‌کیفیت محصولات چوبی در بازار موجودهستند. با این وجود، اکثر روش‌های مورداستفاده مستلزم تماس فیزیکی یک پروب با چوب یا موادمختلف بوده و تماس فیزیکی این دستگاه‌ها با اجسام موردنظر موجب محدودشدن کاربرد انواع رطوبتسنج می‌شود.
همچنین به‌تازگی تقاضای بالایی برای ارزیابی و اندازه‌گیری آنلاین و پویای رطوبت‌مواد درحین فرآیند چوب‌خشک‌کنی و پروژه‌های مختلف شکل گرفته‌است. در رطوبتسنجهای التراسونیک از فناوری اولتراسوند غیرمخرب و بدون‌تماس برای اندازه‌گیری رطوبت الوار و ارزیابی اثرات افزایش‌دما در سطوح‌مختلف رطوبت استفاده‌می‌شود.
می‌توان از این فناوری در دستگاه‌های رطوبتسنج اتوماتیک و برای کنترل پویای فرآیندهای خشک‌کردن و استریل‌کردن چوب استفاده‌کرد. البته در این دستگاه‌ها باید به کالیبراسیون و محدودیت‌های تکنولوژیکی درمورد گونه‌چوبی و ابعاد چوب‌ها نیز توجه‌کنید.
رطوبتسنج چوب پرتابل
انواع رطوبتسنج پرتابل با قابلیت تنظیم‌دستی و با صفحه‌نمایش دیجیتال یا آنالوگ، در انواع با و بدون سوزن دردسترس هستند. این نوع رطوبتسنج دارای نمایشگر LED به همراه ترمومتر و سنسور دما، باتری با ظرفیت‌های مختلف و دارای امکاناتی نظیر وایرلس، بلوتوث و …هستند.
رطوبتسنجهای پرتابل با قابلیت اندازه‌گیری رطوبت‌نسبی و نقطه شبنم، در انواع، برندها و قیمت‌های مختلف دربازار موجودهستند. این ابزار رطوبت را دربازه‌های متنوعی اندازه‌گیری کرده و برای بیشتر کاربردها مناسب‌است. این ابزار علاوه‌بر اندازه‌گیری رطوبت‌چوب، برای اندازه‌گیری رطوبت مصالح ساختمانی، دیوار خشک و کفپوش‌ها نیز مناسب‌است.
چرا باید رطوبت‌موجود در محیط را اندازه‌گیری کرد؟
رطوبت جزء عواملی است که تهدید قابل‌توجهی برای عملیات محسوب‌می‌شود. درک چگونگی‌اندازه‌گیری این رطوبت جز اولین گام‌ها در کاهش تاثیرات‌مضر آن است. به طورکلی رطوبت‌نسبی مقدار بخارآب موجود را به شکل درصدی از مقدار موردنیاز جهت اشباع دردمای موجود، اندازه‌گیری‌می‌شود.
داشتن چه سطح از رطوبت قابل‌قبول خواهدبود؟
در صورتیکه رطوبت نشان داده‌شده توسط رطوبتسنج تا ۱۷درصد باشد؛ می‌توان‌گفت رطوبت موجود متوسط و تاحدی قابل‌قبول است. اما هرچه این مقدار بالای ۱۷درصد باشد؛ نشان‌دهنده اشباع‌شدن و نیاز به تعویض دیوار خشک و انجام اقدامات پیشگیرانه جهت مقابله با تجمع‌رطوبت درآینده است.
دیدگاهی ثبت نشده است